علت افسردگی: فرمول بندی افسردگی و ریشه یابی علت شروع
در بخش اول به بررسی معنای افسردگی و نگاهها به تعریف افسردگی پرداختیم. در بخش دوم، به بررسی درمانهای یکپارچهنگر و تحلیلی پرداختیم. همچنین نوع دیگری از درمانها را بررسی کردیم که بر پایه شناختن علل ایجاد افسردگی نبودند. پس در این نوشته به علت افسردگی و فرمول بندی آن می پردازیم.
در فرایند رواندرمانی چه اتفاقی میافتد؟
در فرایند رواندرمانی شما با کمک یک درمانگر تلاش میکنید تا به ریشهها و دلایل ایجاد یک مشکل پی ببرید. بخش اولیه روان درمانی معمولا گرفتن شرح حال است. در شرح حال، درمانگر اطلاعاتی را از شما میپرسد که به اطلاعات دموگرافیک معروف هستند.
دموگرافی چیست؟
گرفتن سوالها را از شما میپرسد تا به شما آشنایی بیشتری پیدا کند. بخش دموگرافیک مشمول:
- سن
- جنس
- سطح تحصیلات
- شغل
- سن پدر و مادر
- تعداد خواهر و برادرها
- وضعیت اقتصادی
اهمیت این اطلاعات برای این است که شیوع برخی از بیماریها در بین جمعیت بخصوصی بیشتر یا کمتر است. برخی از فاکتورها میتوانند ریسک ابتلا را بالا ببرند. برای نمونه، افسردگی با وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین رابطه دارد.
سابقه بیماری های روانی برای شناخت علت افسردگی
احتمالا شما هم شنیده اید که میگویند فلان بیماری ارثی است. در این دیدگاه به بسیار ”ژن محور” است، بر روی انتقال بیماری از یک نسل به نسل دیگر تاکید می شود. فلاسفه، روانشناسان، جامعه شناسان، زیست شناسان، متخصصین مغز و اعصاب، پژوهشگران حوزه ژنتیک، دانشمندان تربیتی، و بسیاری دیگر همواره کوشیدهاند سهم عامل وراثت را مشخص کنند.
آیا علت افسردگی ارثی است؟
برای درمان افسردگی، بهتر است بدانید که آیا حضور افسردگی در خانه شما از قبل رخ داده است؟ این سوال برای تعیین سهم عامل وراثت است. برای نمونه، بسیاری از اختلالات مانند افسردگی، اضطراب، وسواس، اسکیزوفرنیا (شیزوفرنی)، به روشنی در بین کسانی که بستگان درجه یک یا دو شان سابقه ابتلا به این بیماریها را دارد، بیشتر بروز پیدا میکنند.
همین امر باعث شده تا دانشمندان برای سالها تصور کنند که افسردگی میتواند اساسا یک بیماری ارثی باشد. اما سوالی که باعث تردید نسبت به این نتیجه گیری شد، مشاهده کسانی است که با وجود سابقه افسردگی در خانواده شان، خود دچار افسردگی نیستند.
علت افسردگی آموختنی است؟
با ظهور جنبش رفتاری، محققان زیادی سعی در اثبات این فرض کردند که افسردگی یک بیماری آموختنی است. اگر شما در خانوادهتان کسانی را دارید که مبتلا به افسردگی هستند، ممکن است شما نیز از آنها این راهکار را یاد بگیرید. افسردگی نوعی واکنش نسبت به رویدادهای درونی و بیرونی است.
کسانی که از واکنش افسردگی استفاده میکنند ممکن است در مواردی حتی سازگاری بیشتری از کسانی که بجای تجربه اندوه، دچار پریشانی های مخاطره انگیز تر میشوند از خود نشان دهند. در واقع افسردگی یک راهکار است. راهکاری که شاید زیانهای بسیارش اکنون دامان بشر را در سراسر پهنه خاکی گرفته است.
علت افسردگی نیز اپیژنیک است
در چند دهه گذشته، اکثر دانشمندان بر روی یک نظریه به توافق رسیده اند. این نظریه حاصل تحقیقات ژن شناسی و وراثت، و همچنین بررسی نقش محیط زندگی است. منظور از محیط زندگی میتواند والدین و اعضای خانواده، سطح اجتماعی و اقتصادی، تحصیلات، و سایر موارد باشد.
اپیژنیک یعنی اینکه ژن افسردگی ممکن است در درون بدن بسیاری از افراد حاضر باشد. آنچه مشخص میکند چرا یک شخص دچار افسردگی میشود، و دیگری نه، تاثیر محیط است. در اصل، محیط زندگی به معنای عام آن، توانایی خاموش و روشن کردن ژن افسردگی را دارد. پس هر چند افسردگی از منظری یک بیماری ارثی است، اما ظهور آن بستگی به فاکتورهای زیادی دارد که آنها را فاکتورهای محیطی مینامند.
اتفاقهای مهم زندگی در ایجاد علل افسردگی نقش دارند
بخش دیگری از تشخیص گذاری یک درمانگر، بر اساس اطلاعاتی است که شما از گذشته خود ارائه میکنید. برای نمونه، از دست دادن یک دوست در دوران کودکی، از دست دادن یکی از نزدیکان، جابجایی محل زندگی، دگرگونیهای اجتماعی و اقتصادی، همه از عوامل اثر گذار بر روی ظهور افسردگی هستند.
عموما یک روانشناس از شما میخواهد تا به صورت ساختار یافته و یا ساختار نایافته (در گپ و گفت) درباره گذشته خودتان صحبت کنید. این کار برای یافتن ریشههای احتمالی افسردگی است. علت افسردگی ممکن است برای نمونه در دوره نوجوانی شما نفهته باشد. اما زمان شروع اش در دوره میان سالی باشد.
زمان شروع و تفاوتش با علت افسردگی
زمان شروع یا ”آنست” به موقعی گفته میشود که حضور بیماری کاملا در روان و جسم فرد مشخص است. علت افسردگی ممکن است درست در همان اتفاق های قبل از شروع افسردگی باشد. و یا در دوران های قبلتر نهفته باشد. بنابراین، موقع ارزیابی، روانشناس از شما میپرسد که: از چه موقعی این نشانهها ظهور پیدا کردند؟ این سوال برای مشخص کردن زمان شروع افسردگی است و نه الزاما ریشههای آن.
یکپارچگی در برابر شناور بودن
چه اتفاقی میافتد وقتی شما گذشته و آینده را رها میکنید؟ آیا حافظه ما از بین میرود؟ شما از آینده هم خاطره دارید! درست خواندید. بله! واقعیت این است که اکثر شما بسیاری از موقعیتهای دلخواهتان را حسابی تخیل کرده اید.
وقتی که ازدواج کنم، وقتی که خانه بخرم، وقتی که به سفر بروم، زمانی که جایزه بهترین تاجر را ببرم،…و هزاران خاطره ریز و درشت دیگر. گاهی افراد چنان یک موقعیت در آینده را تصور میکنند که از مواجه شدن و نزدیک شدن با آن دچار وحشت میشوند.
فرمول بندی روانپویشی و علت افسردگی
در مدل روانپویشی بر اساس کتاب روان درمانی پویشی اثر باربر و سامرز، برای فرمول بندی اطلاعات زیر لازم است:
- ۱- تجربیات برجسته در دوره های تولد تا ۵ سالگی، ۵ سالگی تا نوچوانی، نوجوانی، جوانی. تجربیات برجسته مانند خصوصیات پدر و مادر است. خواهر و برادرها و شیوه رفتارشان. تجربیات دوره نوجوانی مانند سر به سر گذاشتن و کناره گیری است.
- ۲- تجربیات سابجکتیو
- در این بخش، به اثر سابجکتیوی که هر کدام از تجربیات بر روی یک شخص گذاشته، پرداخته میشود. برای نمونه، سر به سر گذاشتن ممکن است سبب ایجاد حس خجالت و شرم شود. کناره گیری در دوره نوجوانی ممکن است باعث ایجاد افسردگی در دوره جوانی شود.
- ۳- فاکتورهای عصبی و زیستی
- منظور از این فاکتورها اذعان به نقش تغییراتی است که در سیستم عصبی-زیستی یک فرد نقش میبندند. برای نمونه، افسردگی، سطح هورمونها، مغز و سیستم بدنی را به نحو خاصی تحت تاثیر قرار میدهد. این فاکتورها بایست برای هر دوره مشخص شوند.
- ۴- تم روانپویشی
- منظور از تم روانپویشی یا psychodynamic themes پدیدههایی مثل دلبستگی ایمن یا نا ایمن، مشکلات در هویت و موارد مشابه است. بر اساس اطلاعات بخش های قبلی، یک روانکاو میتواند بفهمد که چه قالب روان پویشی در روان و جسم بیمار در حال پیاده شدن است.
- ۵- سابقه درمان و پاسخ به آن
- در این بخش، درمانگر سعی میکند تلاش های قبلی برای درمان افسردگی را مورد بررسی قرار دهد. کسی که تا بحال برای درمان افسردگی اقدام نکرده است، با کسی که چندین بار تجربه دارو درمانی یا روان درمانی شکست خورده دارد، متفاوت اند. در این بخش همچنین ذهنیت فرد نسبت به روان درمانی و مشاوره و روان درمانگر سنجیده میشود.
جمع بندی علت افسردگی
به شیوه فرمول بندی افسردگی پرداختیم. به طور اخص، شیوه فرمول بندی ارائه شده در روان پویشی پژوهش محور یا پراگماتیک را ارائه کردیم. در روان پویشی پراگماتیک PPP بر روی فرمول بندی کردن یک بیماری، اینجا افسردگی، تاکید زیادی میشود.
اگر قصد دارید برای درمان افسردگی در خانه اقدام کنید، توجه کردن به عقبه و گذشته خودتان از منظر درمانهای یکپارچه نگر، امری مهم است.
در بخش بعدی چه خواهیم دید؟
در بخش بعدی، به خودنگاری یا self-authoring خواهیم پرداخت. خود نگاری گذشته نگر یا گذشته نگاری past authoring به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید به آنچه در این بخش گفته شد راحت تر عمل کنید. شاید نگاه کردن به گذشته و یافتن دلایل و ریشههای ایجاد افسردگی کاری دشوار باشد.
اما اگر بتوانید این کار را از طریق گذشته نگاری past authoring انجام دهید چارچوب خوبی برای انجامش خواهید داشت. مثل همیشه، برای رزرو میتوانید از اینجا اقدام کنید. و همچنین، برای شنیدن آخرین قسمت های پادکست به اینجا سری بزنید.
خودنگاری و درمان افسردگی در خانه بخش چهارم |
افسرده کیست؟ نگاهی تازه با افسردگی |